Zwangerschapshypertensie: als je bloeddruk ineens de hoogte in schiet
Zwanger zijn is een bijzondere tijd vol verwachting en vreugde. Toch kunnen er soms complicaties optreden die deze roze wolk verstoren. Een daarvan is zwangerschapshypertensie, oftewel een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Maar wat houdt dit precies in, hoe herken je het en wat kun je eraan doen?
Wat is zwangerschapshypertensie?
Zwangerschapshypertensie is een verhoogde bloeddruk die ontstaat na de twintigste week van de zwangerschap bij vrouwen die daarvoor een normale bloeddruk hadden. Het wordt ook wel zwangerschapstoxicose genoemd. Ongeveer 10 tot 15% van de zwangere vrouwen krijgt hiermee te maken, vooral tijdens hun eerste zwangerschap. Gelukkig ontwikkelt slechts een klein percentage, ongeveer 1 tot 2%, een ernstigere vorm zoals pre-eclampsie.
Tijdens een normale zwangerschap verwijden de bloedvaten zich om de toegenomen hoeveelheid bloed te kunnen verwerken. Bij zwangerschapshypertensie gebeurt dit niet, waardoor de bloeddruk stijgt. Dit kan leiden tot beschadiging van de vaatwanden en vochtverlies naar het omliggende weefsel, wat zwellingen in handen, voeten en gezicht kan veroorzaken.
Symptomen om op te letten
Vaak merk je bij een milde vorm van zwangerschapshypertensie weinig tot niets. Daarom is het zo belangrijk om tijdens je prenatale controles je bloeddruk te laten meten en je urine op eiwitten te laten controleren. Bij ernstigere vormen kunnen de volgende symptomen optreden:
- Hoofdpijn: Vaak aanhoudend en niet reagerend op gebruikelijke pijnstillers.
- Visusklachten: Wazig zien, lichtflitsen of sterretjes zien.
- Tintelingen: Vooral in de vingers.
- Pijn in de bovenbuik: Een drukkend of knellend gevoel, meestal rechtsboven.
- Misselijkheid en braken: Zonder duidelijke oorzaak.
- Oedeem: Plotselinge zwelling van handen, voeten of gezicht.
Het is belangrijk om te benadrukken dat deze klachten ook bij een normale zwangerschap kunnen voorkomen. Toch is het raadzaam om bij twijfel contact op te nemen met je verloskundige of gynaecoloog.
Mogelijke oorzaken en risicofactoren
De exacte oorzaak van zwangerschapshypertensie is nog niet volledig bekend. Er zijn echter wel enkele factoren die het risico kunnen verhogen:
- Eerste zwangerschap: Vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, hebben een hogere kans.
- Leeftijd: Vrouwen boven de 35 jaar lopen een verhoogd risico.
- Meerlingzwangerschap: Bij een tweeling of meer is de kans op hypertensie groter.
- Overgewicht: Een hogere BMI kan het risico verhogen.
- Bestaande medische aandoeningen: Zoals nierziekten, diabetes of auto-immuunziekten.
- Familiegeschiedenis: Als hypertensie of pre-eclampsie in de familie voorkomt.
Het is goed om te weten dat, zelfs als je een of meerdere risicofactoren hebt, dit niet betekent dat je zeker zwangerschapshypertensie zult ontwikkelen. Het verhoogt alleen het risico.
Gevolgen voor moeder en kind
Als zwangerschapshypertensie niet tijdig wordt behandeld, kan dit ernstige gevolgen hebben voor zowel moeder als kind. Voor de moeder kunnen complicaties optreden zoals:
De nieren en lever kunnen minder goed gaan werken.
Bloedstollingsproblemen.
Eclampsie, een ernstige aandoening met stuipen of convulsies.
HELLP-syndroom. Dit is een combinatie van bloedafbraak (hemolyse), verhoogde leverenzymen en een laag aantal bloedplaatjes.
Voor de baby kan een verminderde bloedtoevoer naar de placenta leiden tot:
Groeivertraging omdat de baby mogelijk niet genoeg voedingsstoffen en zuurstof binnen krijgt.
Soms is het noodzakelijk de bevalling eerder in te leiden om verdere complicaties te voorkomen, waardoor de baby vroeger wordt geboren.
Door de beperkte groei in de baarmoeder kan de baby een lager geboortegewicht hebben.
Diagnose en behandeling
Tijdens je prenatale controles wordt je bloeddruk regelmatig gemeten. Als deze verhoogd is, zal je urine worden gecontroleerd op eiwitten. Bij aanwezigheid van eiwitten en een hoge bloeddruk spreekt men van pre-eclampsie.
De behandeling hangt af van de ernst van de hypertensie en de duur van de zwangerschap. Mogelijke interventies zijn:
Bloeddrukverlagende medicatie
Zoals labetalol, methyldopa of nifedipine. Deze medicijnen zijn veilig te gebruiken tijdens de zwangerschap.
Bedrust en monitoring
In milde gevallen kan rust en frequente controle voldoende zijn.
Opname in het ziekenhuis
Bij ernstige vormen is opname nodig voor intensieve monitoring van moeder en kind.
Inleiden van de bevalling
Als de situatie verslechtert of de zwangerschap voldoende gevorderd is, kan worden besloten de bevalling in te leiden of een keizersnede uit te voeren.
Preventie en tips
Hoewel je niet alle risicofactoren kunt beïnvloeden, zijn er enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico op zwangerschapshypertensie te verminderen:
Zorg voor een uitgebalanceerd dieet rijk aan groenten, fruit en volle granen. Zorg ook voor voldoende beweging want regelmatige, lichte fysieke activiteit kan helpen je bloeddruk onder controle te houden. Probeer zoveel mogelijk stress te vermijden. Je kunt eventueel hiervoor ontspanningstechnieken zoals yoga of meditatie, gebruiken
Onderzoek suggereert dat voldoende calciumconsumptie het risico op hypertensie kan verminderen. Dit komt overeen met ongeveer vijf glazen melk per dag. Bij vrouwen met een hoog risico op pre-eclampsie kan de arts adviseren om in een lage dosering acetylsalicylzuur (aspirine) te gebruiken vanaf de 12e week van de zwangerschap. Dit kan het risico op pre-eclampsie verminderen.
Het is belangrijk om tijdens je zwangerschap regelmatig je controles bij te wonen en open te communiceren met je verloskundige of gynaecoloog over eventuele klachten of zorgen. Vroege detectie en behandeling van zwangerschapshypertensie kunnen complicaties voorkomen en zorgen voor een gezonde moeder en baby.
Lees ook
Volg je zwangerschap week voor week, met de zwangerschapskalender
Bronvermelding
Afbeelding: 123rf.com
